ab-dūco, dūxī, ductum, ere (gotisch af-tiuhan), jmd. von irgendwo wohin wegführen, wegschaffen, mit sich nehmen, -bringen, I) im engern Sinne,

1)eig.: obsides, Inscr.: capellas, Ov.: somnos (personif.), Ov.: alqm ab amica, Naev. com. fr.: alqm a grammaticis (Ggstz. tradere rhetori), Quint.: alqm ab aratro, Cic.: alqm e conspectu, Plaut.: alqm e foro, ex acie, Cic.: alqm de foro, Liv.: virginem de convivio, Varr. fr.: alqos de piratis, Cic.: alqm intro, Acc. fr. u. Plaut.: intro in aedes, Plaut.: alqm inde ad regem, Nep.: in curiam, Liv.: in secretum, beiseite führen, Liv. (s. Fabri zu Liv. 22, 22, 10): exercitum Romam, Liv.: poet., alqm quascumque terras (st. in terras), Verg. Aen. 3, 601. – alqm convivam od. ad cenam, als Gast od. zum Essen mitnehmen, Ter. – v. »Wegnehmen« zu anderer Verwendung, D. Laelium ab Asiatica classe, Caes. – v. »Nachsichziehen« ins Grab, uxorem, Corp. inscr. Lat. 10, 2183. – v. »Abführen« zur Strafe, collegam vi de foro, Liv.: in lautumias, Cic., in servitutem, Liv.: hunc abduce, vinci, Ter.: abduce istum in malam crucem, führe den zum Henker, Plaut. – vom »Entführen« der Frauen, filiam mimi Isidori ab Rhodio tibicine, Cic.: gremiis pactas, Verg.: alqam matrimonio alcis, Suet.: alqam ma rito, Suet.: so auch von der Mutter od. v. Vater, filiam, vom Manne, mit sich-, wieder zu sich nehmen, Ter.: gnatam ab illo, Afran. fr. – v. »Entführen, Rauben« der Sklaven usw., mancipia, Cic.: abd. familiam, pecus abigere, Cic.: abd. ab alqo symphoniacos servos per iniuriam, Cic.: alqam certissimae morti, Petr. 114. – vom »gewaltsamen Wegtreiben« des Viehes, armenta, Ov. u. Plin.: equos duos, Curt. –

2)übtr., jmd. ableiten = zum Abfall verleiten, abwendig-, abspenstig machen, alqm a fide, Cic. – ab alqo discipulos, Cic.: servum ab avo, Cic.: ab alqo legiones, Caes.: equitatum Dolabellae ad se, auf seine Seite bringen, Cic. – m. Dat. non mihi abduces eos, Sen.: queri Capitolinum Iovem cultores sibi abduci, Suet. –

II) im weitern Sinne, übh. wegnehmen, weg-, abziehen, trennen, fortschaffen, entfernen,

1)eig.: eum aquaeductum, Inscr.: alci aquam, wegleiten, ICt.: potionem, wegtrinken, Scrib.: clavem, abziehen, Plaut.: togam a faucibus ac summo pectore, Quint.: capita retro longe ab ictu, den Kopf vor dem Hieb zurückziehen, Verg.: omnes hos fertiles campos in subitam cavernam considentis soli lapsus abducet, wird begraben, Sen.: abducti montes, die zurückgetretenen, Val. Flacc. –

2)übtr.: a) übh.: ab illis hominibus, qui tum versati sunt in re publica... ad hanc hominum libidinem ac licentiam me abducis? willst hinwegführen, ableiten? Cic. Verr. 3, 210: quae (incorrupta suavitas) illos quoque, quos transit, abducit, reißt hin, Sen. n. qu. 4. pr. § 11. –

b)(philos. t.t.)trennen, absondern, a coniecturis divinationem, Cic. de div. 2, 13. –

c)von irgend einer Tätigkeit, irgend einem Vorhaben od. Verhältnis abführen, abziehen, abbringen, alqm a negotiis, Plaut.: alqm a meretricio quaestu, Cic.: alqm ab institutis suis, von seinen Grundsätzen abbringen, Cic.: adulescentem a vitiis aetatis, Sen. rhet.: alqm a viro, Cic.: alqm de consiliis, Cic.: a consuetudine oculorum aciem mentis, Cic.: animum a sollicitudine, animum ab molestiis, animum a cogitationibus, Cic.: animum a corpore, Cic.: se ab omni rei publicae cura, se ab angoribus, sich aus dem Sinne schlagen, Cic. –

d)von einem höhern Range zu einem niedrigern herabziehen, erniedrigen, artem ad mercedem atque quaestum, Cic. de div. 1, 92. – / Archaist. abdouco, Corp. inscr. Lat. 1, 30: Imperat. abduce, Plaut. Curc. 693 u.a. Ter. adelph. 482 u.a.: synkop. Perf. abduxti, Plaut. Curc. 614 (Fleck.; Götz ›abduxisti‹). – parag. Infin. Präs. Pass. abducier, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 71.ab-dūco, xi, ctum, 3, v. a. (ABDOVCIT = abduit, in the epitaph of Scipio, Inscr. Orell. 550; perf. abduxti, Plaut. Curc. 5, 2, 16; imper. abduce, id. Bacch. 4, 9, 108; id. Curc. 5, 3, 15; Ter. Ad. 3, 4, 36; id. Phorm. 2, 3, 63; but also abduc, id. Eun. 2, 3, 86), to lead one away, to take or bring with one, to carry off, take or bring away, remove, etc.

I. Lit.
A. In gen., of personal objects; constr. aliquem, ab, ex, de; in, ad: SVBIGIT. OMNE. LOVCANAM. OPSIDESQVE. ABDOVCIT (= subigit omnem Lucanam obsidesque abducit), epitaph of Scipio, 1. 1.: hominem P. Quinctii deprehendis in publico; conaris abducere, Cic. Quint. 19, 61: cohortes secum, Caes. B. C. 1, 15 med. al.: abduce me hinc ab hac, quantum potest, Plaut. Bacch. 4, 9, 108: abductus a mari atque ab lis copiis, quas, etc. … frumento ac commeatu abstractus, Caes. B. C. 3, 78: tamquam eum, qui sit rhetori tradendus, abducendum protinus a grammaticis putem, Quint. 2, 1, 12: ut Hispanos omnes procul ab nomine Scipionis ex Hispania abduceret, Liv. 27, 20, 7: tu dux, tu comes es; tu nos abducis ab Histro. Ov. Tr. 4, 10, 119: ut collegam vi de foro abducerent, Liv. 2, 56, 15: sine certamine inde abductae legiones, id. 2, 22, 2: credo (illum) abductum in ganeum aliquo, Ter. Ad. 3, 3, 5: abduxi exercitum ad infestissimam Ciliciae partem, Cic. Fam. 2, 10, 3: ipsos in lautumias abduci imperabat, id. Verr. 2, 5, 56 fin.; so, liberos eorum in servitutem, Caes. B. G. 1, 11, 3: servum extra convivium, Sen. Contr. 4, 25.
Poet. with acc. only: tollite me, Teucri; quascumque abducite terras (= in terras), Verg. A. 3, 601.
b. Of animals: donec (avem) in diversum abducat a nidis, Plin. 10, 33, 51 fin.
c. . Sometimes also of inanim. objects: clavem, to take away, Plaut. Cas. 5, 2, 8: pluteos ad alia opera, Caes. B. C. 2, 9: capita retro ab ictu, to draw back, Verg. A. 5, 428: togam a faucibus ac summo pectore, Quint. 11, 3, 145: aquam alicui (= deducere, defiectere), to divert, draw off, Dig. 39, 2, 26.
Poet.: somnos, to take away, deprive of, Ov. F. 5, 477.
B. In partic.
1. To take with one to dine: tum me convivam solum abducebat sibi, Ter. Eun. 3, 1, 17: advenientem ilico abduxi ad cenam, id. Heaut. 1, 2, 9 al.
2. To take aside (in mal. part.): aliquam in cubiculum, Plaut. Most. 3, 2, 7; so Cic. Verr. 2, 5, 13, § 33; Suet. Aug. 69; Just. 21, 2 fin. al.
3. To carry away forcibly, to raxish, rob: ad quem iste deduxerat Tertiam, Isidori mimi flliam, vi abductam ab Rhodio tibicine, Cic. Verr. 2, 3, 34; cf. id. ib. 2, 5, 31, § 81; Verg. A. 7, 362: aliquam alicui (marito, etc.), Suet. Oth. 3; Dig. 47, 10, 1 al.: aliquam gremils, Verg. A. 10, 79.
So also of stolen cattle, to drive away: cujus (Geryonis) armenta liercules abduxerit, Plin. 4, 22, 36 fin.; so, abducta armenta, Ov. H. 16, 359.
4. In jurid. lang.: auferre et abducere, to take and drive away (auferre of inanlmate things, abducere of living beings, as slaves, cattle), Cic. Quint. 27, 84; Dig. 21, 2, 57, § 1.
II. Trop.
A. In gen., to lead away, separate, distinguish: animum ad se ipsum advocamus, secum esse cogimus, maximeque a corpore abducimus, Cic. Tusc. 1, 31; so, aciem mentis a consuetudine oculorum, id. N. D. 2, 17: divinationem caute a conjecturis, id. Div. 2, 5, 13.
B. In partic.
1. To seduce, alienate from fidelity or allegiance: legiones a Bruto, Cic. Phil. 10, 3, 6: exercitum ab illo, id. ib. 10, 4, 9: equitatum a consule, id. ib. 11, 12, 27 al.
2. From a study, pursuit, duty, etc., to withdraw, draw off, hinder (syn.: avoco, averto): vos a vostris abduxi negotlis, Plaut. Rud. 1, 2, 1; cf.: a quo studio te abduci negotiis intellego, Cic. Fam. 4, 4, 5; and: abducuntur homines nonnumquam etiam ab institutis suis magnitudine pecuniae, id. Verr. 2, 4, 6, § 12 (followed by ab humanitate deducere); so, aliquem a meretricio quaestu, id. Phil. 2, 18: aliquem a populorum rebus, id. Rep. 5, 2: ab isto officio incommodo, id. Lael. 2, 8 al.
3. To bring down, reduce, degrade (Ciceron.): ne ars tanta … a religionis auctoritate abduceretur ad mercedem atque quaestum, Cic. Div. 1, 41, 92; so, aliquem ad hanc hominum libidinem ac licentiam, id. Verr. 2, 3, 90, § 210.
[Georges 1913] [Lewis/Short]

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert